ΤΕΥΧΟΣ 58

Ιούνιος-Αύγουστος ‘ 97

Θεολογία και πνευματική ζωή

Η γνήσια πνευματικότητα έχει πάντα θεμέλιο την αληθινή θεολογία. Όταν ο λόγος είναι γνήσιος έχει δύναμη, και πέφτοντας στην αγαθή γη πιάνει ρίζες. Περνά από το νου στην καρδιά, και αγκαλιάζει όλο το ανθρώπινο βίωμα, την ψυχή και το σώμα. Τότε, ο άνθρωπος αρχίζει και καταλαβαίνει, με έναν τρόπο που ξεπερνά τη διανοητική γνώση, τι είναι το μυστήριο της σωτηρίας. Αρχίζει και διακρίνει το σκοπό, την αρχή και το τέλος της ύπαρξής του, και όλης της δημιουργίας.

Χωρίς αυτή την εμπειρία δεν υπάρχει σωτηρία της ψυχής. Σωτηρία, είναι μία θεμελιώδης γνώση. Δεν είναι κάποια επιβράβευση στις αρετές μας. Από αυτή τη βασική γνώση για τον κόσμο και για τον άνθρωπο, ξεκινούν τα σκαλιά που οδηγούν τον άνθρωπο στο Θεό. Χωρίς αυτό το θεμέλιο, η πνευματική πορεία του ανθρώπου είναι χωρίς πυξίδα, σε σαθρές βάσεις. Η πνευματική προσπάθεια δεν φέρνει καρπούς, δεν οδηγεί στην ωριμότητα, δεν ενσταλάζει σοφία, παραμένει επιφανειακή, χαμηλή, ανεπαρκής. Πολλές φορές, μάλιστα, οδηγεί σε αρνητικά αποτελέσματα. Σφυρηλατεί καρδιές σκληρές, αναίσθητες στην ομορφιά, κλειστές στην αλήθεια.

Η αληθινή θεολογία έχει πάντα σκοπό να φέρει τον άνθρωπο σε επαφή με τις βασικές αλήθειες, που θα αποτελέσουν τη βάση για μια γόνιμη πνευματική πορεία. Δυστυχώς, η διδαχή αυτή για τα στοιχειώδη της πίστης για πολλά χρόνια ήταν ξεχασμένη και στη θέση της άνθισε μια επιφανειακή ηθικολογία. Με τέτοια θεμέλια η πνευματική ζωή μένει ανάπηρη και δεν δίνει καρπούς.

Τελευταία, όμως, πολλοί άνθρωποι έχουν συνεισφέρει σε μια θεολογική αφύπνιση, έτσι ώστε σημαντικά θέματα έχουν τεθεί και αναλύονται μέσα από βιβλία, περιοδικά και συνέδρια. Σημαντικό παράδειγμα αποτελεί το ζήτημα που σχετίζεται με την πίστη της εκκλησίας για τον άνθρωπο, η ορθόδοξη « ανθρωπολογία» . Πολλά έχουν ειπωθεί για την ανθρωπολογική αλήθεια του “προσώπου”, στο οποίο πολλοί πατέρες της εκκλησίας αναφέρονταν με τον όρο “υπόστασις”. Προσπαθώντας κι εμείς να συνεισφέρουμε στην προσπάθεια για την αποσαφήνιση των δύσκολων και βαθιά θεολογικών αυτών εννοιών, καταθέτουμε το παρακάτω κείμενο, απόσπασμα από το βιβλίο του Αλ. Καλόμοιρου « Οι Έξι Αυγές» .

Φύση και πρόσωπο

Μια από τις βασικότερες αιτίες της σύγχυσης που υπάρχει στη χριστιανική ανθρωπολογία προέρχεται από το γεγονός ότι η ημιμάθεια και ο ορθολογισμός πολλών, δυστυχώς, χριστιανών έχει ταυτίσει τη χριστιανική διάκριση ανάμεσα στη φύση και το πρόσωπο με την ειδωλολατρική διάκριση ανάμεσα στο σώμα και την ψυχή, στην ύλη και το πνεύμα.

Οι χριστιανοί διακρίνουν Κτίστη και κτίση, Δημιουργό και δημιουργία. Πραγματικό πνεύμα είναι μόνον ο Θεός. Αν μιλάμε για πνεύμα στους αγγέλους και στους ανθρώπους, το κάνουμε καταχρηστικά, για να εκφράσουμε σχετικές μόνο διαφορές ανάμεσα στα διάφορα κτίσματα ή στις ιδιότητές τους. Ουσιαστικά, ύλη και δημιουργία είναι ένα και το αυτό. Η διάκριση Πνεύματος και Ύλης για το χριστιανό τότε μόνο είναι αποδεκτή, όταν λέγοντας Πνεύμα εννοεί το Θεό και λέγοντας ύλη εννοεί τη δημιουργία του Θεού.

Η σύγχυση αρχίζει από το γεγονός ότι τόσο η Αγία Γραφή όσο και οι Πατέρες της Εκκλησίας, όταν μιλούν για τον άνθρωπο τον περιγράφουν διφυή, μιλούν για σώμα και ψυχή, για ύλη και πνεύμα, για κάτι το χωματένιο και υλικό στον άνθρωπο και για κάτι το πνευματικό και θείο. Και επειδή υπάρχει η ειδωλολατρική προϊστορία και η ειδωλολατρική παγίδα, νομίζουμε ότι η Αγία Γραφή και οι Πατέρες μιλούν για δύο διαφορετικές φύσεις στον άνθρωπο, μια πνευματική και μία υλική, την ψυχή και το σώμα.

Η ανθρώπινη φύση, όμως είναι μία. Αυτή που πήρε ο Λόγος του Θεού σαρκούμενος, η σάρξ: « ο Λόγος σάρξ εγένετο» . Αυτή η ανθρώπινη φύση είναι μία και κοινή για όλους τους ανθρώπους. Η φύση του ανθρώπου είναι μία, όμως οι άνθρωποι είναι πολλοί και ο κάθε ένας είναι διαφορετικός από τον άλλον, τόσο διαφορετικός, που δεν υπάρχει ένας άνθρωπος, σε όλη την ιστορία της ανθρωπότητας, που να είναι όμοιος με κάποιον άλλον. Τι συμβαίνει λοιπόν; Τι είναι αυτό που μας κάνει, τον καθένα από μας, όν μοναδικό και ανεπανάληπτο;

Η απάντηση μπορεί να δοθεί μόνο αν λάβουμε υπόψη μια πραγματικότητα που είναι ουσιαστικά άγνωστη στην ειδωλολατρία, την πραγματικότητα του προσώπου.

Το πρόσωπο

Το πρόσωπο δεν είναι φύση. Ο Θεός είναι μία φύση σε τρία πρόσωπα. Η φύση του Θεού είναι κοινή στα τρία πρόσωπα. Το κάθε πρόσωπο, όμως, από τα τρία είναι μοναδικό.

Το γεγονός ότι ο Θεός δημιούργησε τον άνθρωπο « κατ’ εικόνα Θεού» , συνεπάγεται, εκτός των άλλων, ότι και στον άνθρωπο, όπως και στο Θεό, υπάρχει η ίδια διάκριση φύσεως και προσώπων. Και ο άνθρωπος, όπως και ο Θεός, είναι ένας κατά την φύση, αλλά σε μύρια πρόσωπα.

Αυτό που μας κάνει όλους ανθρώπους είναι η φύση μας, που είναι κοινή σε όλους μας. Αυτό που κάνει τον καθένα μας όν μοναδικό και ανεπανάληπτο είναι το πρόσωπό μας.

Και τη μεν φύση μας είδαμε από που την έχουμε και πώς δημιουργήθηκε. Το πρόσωπό μας, όμως, είναι ένα μυστήριο. Ένα μυστήριο, εν τούτοις, πέρα για πέρα χειροπιαστό, αφού είναι κάτι που το ζούμε καθημερινά στον εαυτό μας και στους ανθρώπους που μας περιβάλλουν.

Ουσιαστικά, αυτό που μας κάνει ανθρώπους, όντα διαφορετικά από τα ζώα, είναι η ύπαρξη του προσώπου μας.

Πρόσωπο δεν υπάρχει παρά μόνο στα λογικά όντα. Στο Θεό και, κατ’ εικόνα Θεού, στους ανθρώπους και στους αγγέλους. Τα ζώα δεν έχουν πρόσωπο, έχουν μόνο φύση.

Τι είναι το πρόσωπό μας και από που το έχουμε;

Το πρόσωπό μας είναι το αποτύπωμα μιας σφραγίδας επάνω στη χωμάτινη φύση μας. Η σφραγίδα είναι θεία και μοναδική. Είναι το πρόσωπο του Λόγου του Θεού. Τα αποτυπώματα της σφραγίδας είναι όσα και οι άνθρωποι. Λέγονται εικόνες του Θεού. Το πρωτότυπο μιας βασιλικής σφραγίδας, του βασιλικού δαχτυλιδιού, είναι χρυσό. Τα αποτυπώματα της σφραγίδας, όμως, είναι από την ύλη επάνω στην οποία ακούμπησε το χρυσό δαχτυλίδι, κερί ή πηλός. Το σχέδιο που αποτυπώνεται είναι αυτό που υπάρχει επάνω στο χρυσό βασιλικό δαχτυλίδι.

Στη δική μας περίπτωση, η θεία σφραγίδα είναι το πρόσωπο του Θεού Λόγου. Ο πηλός που δέχεται τη σφραγίδα είναι η χωμάτινη φύση μας. Το σχέδιο που αποτυπώνεται επάνω στη χωμάτινη φύση είναι η εικόνα του Θεού. Το ακούμπημα της θείας σφραγίδας επάνω στη χωμάτινη φύση είναι η σάρκωση του Θεού Λόγου.

Το σφράγισμα αυτό της χωμάτινης φύσης μας με το πρόσωπο του Θεού Λόγου δεν είναι μόνο μια ιστορική πραγματικότητα. Είναι, κυρίως, μια οντολογική πραγματικότητα, πάνω και πέρα από το χρόνο, με τα θεμέλιά της στηριγμένα επάνω στον Θεάνθρωπο Ιησού Χριστό.

Τα θεία, λοιπόν, χαρακτηριστικά του είναι μας δεν προέρχονται από τη χωμάτινη φύση μας, αλλά από την εικόνα του Θεού που τυπώθηκε επάνω σ’ αυτή τη φύση. Τα χαρακτηριστικά αυτά είναι η ελευθερία, ο λόγος, η αθανασία, η δεκτικότης της Ενεργείας του Αγίου Πνεύματος, η δυνατότητα της δημιουργίας και άλλα παρόμοια. Δεν είναι χαρακτηριστικά φύσεως, αλλά χαρακτηριστικά προσώπου.

Το πρόσωπό μας δεν είναι αυτό που λέγεται ψυχή, γιατί ψυχή δεν έχουμε μόνον εμείς οι άνθρωποι. Ψυχή έχουν όλα τα ζώα και όλα τα φυτά. Ψυχή σημαίνει ζωή. Όσοι έχουν ζωή έχουν ψυχή. Ζωή και ψυχή είναι ταυτόσημες έννοιες. Τι είναι, λοιπόν, πρόσωπο;

Όπως όλα τα μυστήρια, το πρόσωπο δεν είναι κάτι που μπορεί να οριστεί. Είναι το άπιαστο « κάτι» , που έδωσε στους ανθρώπους η ενανθρώπιση του Λόγου και τους έκανε να τον μοιάζουν, να γίνουν εικόνες Του και έτσι να γίνουν δεκτικοί της Χάριτος και Ενεργείας του Αγίου Πνεύματος. Δεν είναι φύση, δεν είναι μια δεύτερη ουσία. Είναι μια ιδιότητα της χωμάτινης φύσης, που όμως, είναι δοσμένη απ’ έξω, αποτύπωμα του Θείου Προσώπου του Υιού και Λόγου του Θεού στον καθένα από μας. Αυτό είναι που κάνει τον καθένα από μας όν μοναδικό, ανεπανάληπτο, ελεύθερο, γνωστό στο Θεό και επομένως εσαεί υπαρκτό στη θεία μνήμη, έτσι ώστε και μετά το θάνατο και τη διάλυση της φύσεώς του, αυτό να μένει « εν χειρί Θεού» . Η θεία μνήμη είναι ύπαρξη και ζωή αιώνιος εν Θεώ.

Το πρόσωπο είναι ό,τι μένει από τον άνθρωπο μετά θάνατο. Ό,τι τον συνδέει με την καινούρια φύση που θα αποκτήσει με την Ανάσταση, αυτό που γεφυρώνει το παλιό σώμα της φθοράς με το καινούριο της αφθαρσίας και κάνει και το παλιό και το καινούριο σώμα, σώμα του ιδίου και ανεπανάληπτου ανθρώπου.

Η Σάρκωση του Λόγου του Θεού ενεργεί στη φύση του ανθρώπου και τον κάνει πρόσωπο. Το εμφύσημα του Αγίου Πνεύματος ενεργεί στο πρόσωπο, που είναι δεκτικό του Αγίου Πνεύματος, και γίνεται ο άνθρωπος εις ψυχήν ζώσαν.

« Και έπλασε ο Θεός τον άνθρωπο χουν από της γης, και ενεφύσησεν εις το πρόσωπον αυτού πνοήν ζωής, και εγένετο ο άνθρωπος εις ψυχήν ζώσαν» . Ο άνθρωπος είναι από την φύση του χώμα της γης, έχει το πρόσωπο επειδή ο Θεός τον θέλησε κατ’ εικόνα Του και έγινε άνθρωπος γι’ αυτόν. Επάνω σ’ αυτό το πρόσωπο ενεφύσησε ο Θεός, πνοή ζωής την Χάρη του Αγίου Πνεύματος και έγινε ο άνθρωπος ψυχή ζώσα. Όπως το σίδερο, που είναι δεκτικό της φωτιάς, όταν έρθει σ’ επαφή με τη φωτιά πυρακτώνεται κι αυτό από την ενέργεια της φωτιάς.

Ο Παράκλητος

Στή σημερινή εποχή ο λεγόμενος πολιτισμός μας έχει παραμορφώσει. Γεμίζουμε απελπισία όταν ανακαλύπτουμε το ψέμα που δηλητηριάζει τις πηγές της ζωής. Γύρω μας κυκλοφορούν πρόσωπα θλιμμένα χωρίς ελπίδα. Οι άνθρωποι ζουν απαράκλητοι, απογοητευμένοι. Ο ρυθμός της ζωής γίνεται ολοένα και ταχύτερος, μας πνίγει μέρα με την μέρα. Η ανθρωπότητα φοβάται να σταματήσει, φοβάται να στοχασθεί και με τον έξαλλο ρυθμό της καθημερινότητας προσπαθεί να εξορκίσει το αδιέξοδο στο οποίο έχει περιέλθει. Η παραμόρφωση κτυπά και την πόρτα της Εκκλησίας. Θέλει να την αφοπλίσει να την μεταβάλλει σε ένα εξάρτημα του τρόπου ζωής, ένα απολίθωμα, ένα όμορφο έθιμο.

Όμως υπάρχει ελπίδα, υπάρχει ο Παράκλητος, « ο Πατήρ των οικτιρμών και Θεός πάσης παρακλήσεως, ο παρακαλών ημάς εν πάση θλίψει» (Β΄ Κορινθ. α_3-4). Το Πνεύμα της αληθείας. Ο Χριστός είπε: « Εγώ ειμί η Αλήθεια» . Το Πνεύμα το Άγιο, το Πνεύμα του Χριστού είναι το πνεύμα της αληθείας. Η ανάσα του Θεού μέσα στον κόσμο. Είναι εκείνος δια του οποίου, όπως είπε ο Ντοστογιέφσκι, « αγγίζουμε άλλους κόσμους» . Είναι ο Αγαπημένος, η Αγάπη, η παρηγορία των ανθρώπων στη ματαιότητα του κόσμου τούτου. Η παρουσία Του, ευλογία της Πεντηκοστής, μετατρέπει τους αδύνατους σε βράχους, τους άφωνους σε σοφούς, τους σοφούς σε συζητητές του αιώνος τούτου. Το ακουμπημά του είναι ζεστασιά, σιγουριά, ελπίδα, φως αποκάλυψης, γνώση. Το σκήνωμά Του μέσα μας οδηγός « εις πάσαν την αλήθειαν» .

Η παράκλησή του, βέβαια, δεν είναι λόγια πρόσκαιρα παρηγορητικά ή ελπίδα για εφήμερες απαλλαγές των δυσκολιών που περνάμε, αλλά μέθεξη της χάριτος του Θεού, αγάπη εκστατική, μέθη πνευματική. Ο άνθρωπος γίνεται « υιός παρακλήσεως» και αναπαύει τους γύρω του πραγματικά.

« Ο Θεός αγάπη εστί» . Η δωρεά αυτής της αγάπης στον κόσμο είναι η αύρα του Αγ. Πνεύματος. Η εκκλησία χαίρεται χαράν μεγάλη και σκιρτά από την παρουσία Του και προσεύχεται « ελθέ και σκήνωσον εν ημίν θησαυρέ των αγαθών, ζωής χορηγέ και καθάρισέ μας από κάθε κηλίδα και σώσε μας ως υπάρξεις» .

Η νέα εποχή της Πληροφορίας

Στο κέντρο κάθε δραστηριότητας του ανθρώπου, κοινωνικής ή ατομικής, βρίσκεται μια βασική πολύμορφη έννοια: η Πληροφορία. Από την πιο απλή της μορφή, που είναι όλα τα ερεθίσματα που αντιλαμβανόμαστε μέσω των αισθήσεών μας, μέχρι την πιο σύνθετή της μορφή που είναι διανοητικοί συνδυασμοί μνήμης και υπολογιστικών διαδικασιών, οι πληροφορίες μας οδηγούν στη γνώση και αντίληψη του κόσμου που μας περιβάλλει. Η διαδικασία ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των ανθρώπων συνετέλεσε στην οικοδόμηση αυτού που ονομάζουμε ανθρώπινο πολιτισμό και ταυτόχρονα αποτελεί το συνεκτικό ιστό του. Η ταχύτητα ανάπτυξης του πολιτισμού είναι άμεσα συνδεδεμένη με την ταχύτητα μετάδοσης των πληροφοριών από μια πηγή σε μια άλλη, όπως επίσης και από την ταχύτητα επεξεργασίας και ανάλυσης της πληροφορίας, ώστε αυτή να αποτελέσει πηγή νέας πληροφορίας υψηλότερου επιπέδου.

Παράδειγμα για τη δύναμη της πληροφορίας είναι αυτό που συμβαίνει στα απολυταρχικά καθεστώτα, όπου μεγάλη προσπάθεια γίνεται να δεσμευτεί η πληροφορία, να κυριαρχηθεί και να διαμορφωθεί (παραποιηθεί) από τις κεντρικές εξουσίες. Εκεί, η ανάπτυξη του πολιτισμού φρενάρεται και το ποιοτικό επίπεδο της ζωής των ανθρώπων υποβιβάζεται. Αντίθετα, εκεί όπου υπάρχει ελευθερία της πληροφορίας υπάρχει η πρόοδος και η ευημερία.

Μέχρι τα μέσα του 15ου αιώνα, ο μόνος τρόπος μετάδοσης των πληροφοριών ήταν ο προφορικός και χειρόγραφος λόγος. Επανάσταση έφερε η ανακάλυψη της τυπογραφίας, που έδωσε την δυνατότητα να καταγράφεται, να αποθηκεύεται και να μεταδίδεται μεγάλος όγκος πληροφοριών, πράγμα που από τότε οδήγησε σε μια εκθετική αύξηση της γνώσης των ανθρώπων.

Κι αν η τυπογραφία έφερε επανάσταση, την πραγματική έκρηξη έφερε στις μέρες μας ο ηλεκτρονικός υπολογιστής, μια έκρηξη πραγματική που με την τεράστια εξέλιξή του, φέρνει ταυτόχρονα και την ανατολή μιας νέας εποχής στην ανθρωπότητα, όπου πια οι συμβατικές μορφές μετάδοσης της πληροφορίας παραχωρούν τη θέση τους σε μια τρομαχτική σε ταχύτητα και ταυτόχρονα απλούστατη σε μορφή, μετάδοση των αριθμών 0 και 1.

Στην αρχή του αιώνα μας, η εφεύρεση του τηλεφώνου και του ραδιοφώνου έπαιξαν τον δεύτερο σημαντικό ρόλο στη μετάδοση της ακουστικής πληροφορίας μετά την τυπογραφία. Ταυτόχρονα εξελίσσεται ο κινηματογράφος που μεταδίδει πλέον μαζί με την ακουστική πληροφορία και την κινούμενη δισδιάστατη εικόνα, κάνοντας έτσι την πληροφορία πιο πραγματική. Αμέσως μετά, η τηλεόραση έφερε τον τρόπο αυτό μετάδοσης πληροφοριών, στο σπίτι κάθε ανθρώπου. Το πόση δύναμη έχει η εφεύρεση αυτή γίνεται φανερό από την γρήγορη εξάπλωσή της και στην τελευταία καλύβα των αγρίων της ζούγκλας, όπου μπορεί να δει κανείς, ανθρώπους στερημένους από κάθε άλλο αγαθό, να έχουν την τηλεόραση σε κεντρική θέση. Η αποδοχή της τηλεοπτικής πληροφορίας είναι παθητική, δηλαδή ο δέκτης δεν μπορεί να επιδράσει ούτε στο πότε, ούτε στο πόσο, ούτε στο τι θ’ ακούσει και θα δει. Γι’ αυτό, αυτοί που σήμερα κατέχουν ραδιοφωνικούς και τηλεοπτικούς σταθμούς θεωρούνται εξουσία.

Αυτή, λοιπόν, η μορφή μετάδοσης πληροφορίας θεωρείται πια συμβατική.

Ο ηλεκτρονικός υπολογιστής εμφανίστηκε στη δεκαετία του 60 σε πολύ χονδροειδή μορφή. Είχε όγκο ενός μεγάλου δωματίου και μπορούσε να μετρήσει μέχρι τον αριθμό 5.000, σε ένα δευτερόλεπτο.

Μέσα σε μια μόλις δεκαπενταετία μεταβλήθηκε στο γνωστό μας σήμερα προσωπικό υπολογιστή, που τοποθετείται πάνω στο γραφείο μας και τρέχει εκατομμύρια φορές γρηγορότερα από τον προκάτοχό του. Χρόνο με τον χρόνο, η εξέλιξη των συστημάτων αυτών είναι εκρηκτική. Τόσο, που σε διάστημα δύο, τριών μηνών γίνονται τόσες αλλαγές, που παλαιότερα θα γίνονταν σε δεκαετίες ολόκληρες.

Κατ’ αρχήν οι Η/Υ συντέλεσαν στην μελέτη της φύσεως της πληροφορίας, και των εσωτερικών της δομών. Η γνώση προωθήθηκε ταχύτατα, αφού μπορούν πλέον να γίνουν υπολογισμοί, που θα απαιτούσαν τόνους φαιάς ουσίας. Αργότερα έγινε δυνατή η ψηφιοποίηση (μετατροπή σε 0 και 1) όλων των μορφών πληροφορίας (ήχος, εικόνα, κινούμενη εικόνα, κείμενο, τρισδιάστατη εικόνα) και επομένως έγινε δυνατή η μελέτη και η απεικόνιση της στις οθόνες των Η/Υ. Μέσα σε ελάχιστο χρόνο, πολλοί Η/Υ συνδέθηκαν μεταξύ τους με ειδικά καλώδια και η πληροφορία πλέον άρχισε να μεταδίδεται μέσα σ’ αυτά τα δίκτυα υπολογιστών, ελεύθερα. Τα δίκτυα αυτά, συνδέθηκαν με τηλεφωνικές γραμμές μεταξύ τους σε παγκόσμια κλίμακα και αποτελούν σήμερα ένα τεράστιο παγκόσμιο ιστό μέσα στον οποίο η πληροφορία ρέει ακατάπαυστα σε όποιον τη ζητήσει. Κάθε μήνα υπερδιπλασιάζεται ο αριθμός των Η/Υ που συνδέονται στο δίκτυο και οι άνθρωποι που έχουν πρόσβαση στην πληροφορία γίνονται όλο και περισσότεροι.

Με τον Η/Υ, η πληροφορία δεν μεταδίδεται πια με παθητικό τρόπο, αλλά με έναν “παρεμβατικό” τρόπο. Ο χρήστης δηλαδή, μπορεί να αποφασίσει για το τι, πόσο, πώς και πότε και ακόμη, ανάλογα με τις δικές του αντιδράσεις, να κατευθύνει τη ροή της πληροφορίας κάνοντάς την έτσι πιο ρεαλιστική και συνεπώς πιο αποδεκτή. Ακόμη, τώρα πια η οθόνη του Η/Υ και το πληκτρολόγιο, παύει να είναι η μόνη πηγή επαφής με τον χρήση. Ειδικά γυαλιά και γάντια και ολόκληρες ακόμη στολές, δίνουν τη δυνατότητα λήψης και αποστολής πληροφορίας σε πολύ ρεαλιστική μορφή. Μπορεί ο άνθρωπος, χωρίς καθόλου να απομακρυνθεί από το δωμάτιό του, να ταξιδέψει, να μπει σε κτίρια που βρίσκονται σε άλλες ηπείρους να γνωρίσει και να συνομιλήσει με ανθρώπους, να έρθει σε επαφή μαζί τους, να κάνει δηλαδή ό,τι θα έκανε και στην πραγματικότητα, χρησιμοποιώντας, όμως, έναν απλό εξομοιωτή, που δέχεται σήματα απ’ όλες τις αισθήσεις του και μεταδίδει σ’ αυτόν πληροφορίες και σήματα από πολύ μακριά, δημιουργώντας μια εικονική πραγματικότητα.

Ουσιαστικά, πλέον, η πληροφορία δεν μεταδίδεται απλώς, αλλά αναδημιουργείται σε πραγματικό χρόνο. Ήδη η δραστηριότητα μεγάλων επιχειρήσεων και τραπεζών, έχει εξαρτηθεί πλήρως από τους Η/Υ, σε βαθμό που αν κάτι χαλάσει ή κάποια τηλεφωνική γραμμή πέσει, όλα να παραλύουν. Σε λίγο κάθε μας δραστηριότητα θα εξαρτάται από τον Η/Υ. Συναλλαγές, ενημέρωση, διασκέδαση, εκπαίδευση, μόρφωση, επαγγελματική αποκατάσταση, επικοινωνία, εκλογές, έλεγχος και αποκατάσταση της υγείας, τα πάντα θα γίνονται με το πάτημα λίγων πλήκτρων σε συσκευές πολύ οικείες για τον απλό άνθρωπο, τόσο οικείες όσο τώρα η συσκευή της τηλεόρασης.

Προϋπόθεση, φυσικά, για τη λειτουργία μιας τέτοιας κοινωνίας πληροφόρησης είναι να διατηρήσει ο κάθε άνθρωπος την προσωπικότητά του μέσα σ’ αυτή τη θάλασσα πληροφοριών, ώστε να μπορεί να εξασφαλίσει την ιδιωτικότητα σε κάποιες ενέργειές του, όπως για παράδειγμα στις συναλλαγές του ή στην αλληλογραφία του. Να διατηρήσει, δηλαδή, το απόρρητό του όπως αυτό ισχύει σήμερα. Αυτό, σε ένα κόσμο ψηφίων μπορεί να γίνει μόνο αν ο κάθε άνθρωπος έχει ένα μοναδικό δικό του αριθμό που να τον χαρακτηρίζει και να τον αντιπροσωπεύει. Έναν αριθμό που να τον ξέρει μόνον αυτός και να είναι η ταυτότητά του και η υπογραφή του. Έναν αριθμό που δεν θα πρέπει να ξεχάσει, να χάσει ή να κλέψει κάποιος άλλος, γιατί μαζί μ’ αυτόν θα κλαπεί και η ίδια η υπόσταση του ατόμου. Έναν αριθμό, επομένως, που να μπορεί να διαβάζεται από τους Η/Υ και να ακολουθεί ισόβια τον άνθρωπο.

Αυτά τα πράγματα θυμίζουν σε μερικούς αποκαλυπτικές σκηνές. Άλλοι τα βλέπουν πολύ απίθανα και μακρινά. Για όποιον, όμως, παρακολουθεί από κοντά, οι εξελίξεις είναι τόσο ραγδαίες, που εικόνες επιστημονικής φαντασίας είναι πια παρόν. Σε πολύ λίγα χρόνια δεν θα αναγνωρίζουμε τον κόσμο μας. Ισχυροί θα είναι αυτοί που κατέχουν τις πληροφορίες και κυβερνήτες αυτοί που θα θελήσουν να τις διαχειριστούν. Και τότε πια θα είμαστε πιασμένοι σαν έντομα στα δίκτυα ενός τεράστιου παγκόσμιου ιστού που ήδη απλώνεται γύρω μας σιωπηλά.

Η δεύτερη βεβήλωση

Είναι γνωστό μέσα στη μακρόχρονη ιστορία της αντιπαράθεσης Ελλήνων και Τούρκων ότι αυτοί οι τελευταίοι τρέφουν μεγάλο μίσος εναντίον της χριστιανικής πίστης. Το μίσος αυτό το εκδήλωναν είτε με σφαγές και καταπιέσεις χριστιανών, είτε με λεηλατήσεις και καταστροφές των ναών. Η εποχή της βεβήλωσης των ναών όμως δεν έχει περάσει. Οι Τούρκοι όχι μόνον εκμεταλλεύονται τα μνημεία της Πόλης σαν πηγή εσόδων τουρισμού, αλλά με πονηριά κάτω από την κάλυψη του τίτλου « πολιτιστικές εκδηλώσεις» τα χρησιμοποιούν για θεατρικές παραστάσεις, καλλιστεία και άλλα παρόμοια. Πρόσφατα, με λύπη μας μάθαμε ότι σε μια τέτοια βεβήλωση πρωταγωνίστησαν Έλληνες! Την Κυριακή της Πεντηκοστής στον ναό της Αγίας Ειρήνης στην Κων/πολη παρουσιάσθηκε από έλληνα σκηνοθέτη η « Μήδεια» .

Η εκκλησία υπήρχε στην πόλη πριν αυτή γίνει πρωτεύουσα του Βυζαντίου (330 μ.Χ.), έγινε από τον Μέγα Κων/νο ο πρώτος καθεδρικός ναός (Βασιλική), ο επίσημος ναός της Βασιλεύουσας πριν κτισθεί η Αγία Σοφία. Φιλοξένησε τη Β΄ Οικουμενική σύνοδο (381). Με την κατάληψη της Πόλης χρησιμοποιήθηκε ως χώρος εγκατάστασης γενίτσαρων. Τώρα μετά από τόσα χρόνια η αγία Ειρήνη βεβηλώνεται ξανά. Δυστυχώς ο ελληνικός τύπος περηφανεύθηκε για την επιτυχία: « Μετά από 543 χρόνια άνοιξαν ξανά οι πόρτες της αγίας Ειρήνης. Μόνο που αυτή τη φορά τη θέση των πιστών πήραν οι λάτρεις του θεάτρου και την βυζαντινή λειτουργία αντικατέστησε ο αρχαίος λόγος του Ευριπίδη και το σύγχρονο κείμενο...» « ... η αγία Ειρήνη ήταν κατάμεστη: Τούρκοι, Έλληνες, Γάλλοι και άλλοι Ευρωπαίοι παρακολούθησαν την παράσταση καταμαγεμένοι» . Το άρθρο είχε τον τίτλο “ αγία Μήδεια”.

Τι πρέπει να αισθανθεί ένας χριστιανός βλέποντας να παίζεται αρχαίο θέατρο στο ιερό ενός ναού; Πάντως όχι περηφάνια. Το γεγονός είναι συμβολικό γιατί πράγματι στη συνείδηση του Έλληνα τη βυζαντινή λειτουργία αντικατέστησε η αρχαιολατρία και η ξενομανία και οι Έλληνες από πιστοί γίνονται ξανά λάτρεις ειδώλων (ηθοποιών, τραγουδιστών, ιδεών κ.λπ). Ξεχνάνε ότι στους ιερούς χώρους των ναών διατηρήθηκε στα χρόνια της Τουρκικής σκλαβιάς η μικρή φλόγα της ελπίδας.

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ